مشخصات کلی سخنرانی

• موضوع سخنرانی:

  فقه و شریعت (۱) (جلسه ششم)

• سال انتشار:

  1400

• سخنران :

  دکتر عبدالکریم سروش

• مخاطب:

خلاصه سخنرانی

در جلسه ششم به موضوع مناسک و فقه در دنیای امروز پرداخته شد. اگر اخلاق را مغز دین بدانیم فقه و شرع پوسته و لایه بیرونی دین محسوب می‌شوند؛ فقه وظایفی چون تداوم بخشی و حفاظت از دین و ایجاد و تداوم هویت جمعی مسلمان را بر عهده دارد. مناسک دو دسته اند: «عبادات» و «معاملات». عبادات مواردی مثل احکام نماز و روزه است و معاملات یعنی قواعدی که برای تنظیم زندگی دنیوی تعبیه شده اند مثل قوانین تجارت و قوانین قضایی.اشکال برخی فقیهان آن است که الگوی کل فقه را بر اساس الگوی عبادات و غیرقابل تغییر می‌دانند در حالی که دسته‌ای از آداب با توجه به عقلانیت روز جامعه قابل تغییر و اصلاح هستند. این دیدگاه در فقه اهل سنت هم سابقه دارد با عنوان «فقه مقاصدی» که می‌گوید فقه تعبدی محض نیست و برای مقاصدی مثل حفظ دین و نسل و عقل و مال است ولی بیشتر احکام جزایی را در برمی‌گیرد.

نکات برجسته سخنرانی

1. تبیین روش طبیعت گرایانه به معنای روش علمی و نه ماتریالیزم   دقیقه:50 :9
2. تعریف شریعت اسلام و دو دسته‌ی مناسک عبادات و معاملات در فقه دقیقه:16 :17
3. موارد مرزی در فقه دقیقه: 31:10
4. فلسفه وجود فقه در دین دقیقه: 33:34
5. تبیین فقه مقاصدی  دقیقه: 43:30
6. موارد عرضی و ذاتی در دین دقیقه: 52:56
7. شریعت به عنوان عنصری عرضی در دین دقیقه: 57:30

منابع نامبرده شده در طول سخنرانی

قرآن

پرسش و پاسخ های مطرح شده در حین سخنرانی :