لوگو
جستجو
68 دقیقه

معاد (۱) جلسه یازدهم

دکتر عبدالکریم سروش

19 دقیقه

دسترسی به سخنرانی


فایل سخنرانی
aparat
Youtube

مشخصات کلی سخنرانی

  • موضوع سخنرانی:

    معاد (۱) جلسه یازدهم

  • سال انتشار:

    1400

  • سخنران :

    دکتر عبدالکریم سروش

  • مخاطب:

خلاصه سخنرانی

موضوع جلسه یازدهم «معاد» است. ابتدا دیدگاه‌ها نسبت به معاد بررسی و سپس درباره نحوه بیان این موضوع به نوجوان بحث شد. در اسلام توجه بسیار زیادی به معاد شده است. معاد در قرآن ظاهرا جسمانی است. اعتقاد به ابدیت به معنای فوق زمانی، روح و نفس، برزخ، جزا و پاداش از مواردی است که در اعتقاد به معاد مطرح می‌شوند.از نظر مسلمانان دو دیدگاه درباره بهشت و جهنم وجود دارد. یک آنکه هم‌اکنون بهشت و جهنم وجود دارد(نظر اکثر مسلمان) و دو آنکه همان روز جزا خدا بهشت و جهنم را خلق خواهد کرد. دو دیدگاه خدای اعتبار‌گرا و خدای علت‌گرا نیز مطرح شد. در نظام علت و معلولی اعمال ما بدل به بهشت و جهنم ما می‌شوند و در دیدگاه قراردادی، ناظر تصمیم می‌گیرد چگونه رفتار کند. در هر دو این دیدگاه‌ها به تضادها و مشکلاتی می‌رسیم. همچنین نظر برخی عارفان و فیلسوفان این است که بهشت و جهنم هرکس در درون خودش است. چیزی که می‌توانیم به طور حداقلی به نوجوان امروز بگوییم این است که معاد را به عنوان محکمه عدل الهی توصیف کنیم، چون انسان‌ها در این دنیا نمی‌توانند عدالت را به شکل کامل اجرا کنند. در آخرت خداوند عدالت را اجرا می‌کند و آنجا هر چیزی با حقیقت سنجیده می‌شود. در مورد بهشت و جهنم نیز باید دست به ترجمه فرهنگی بزنیم مثلا عذاب جهنم مثل حمامی است که آب داغی دارد که هم شوینده هست و هم گدازنده است. جهنم برای عبرت بدکاران و عبرت گناهکاران نیست بلکه برای رشد و ترقی و کمال به بی‌نهایت است به این معنا معاد ابدی است.

نکات برجسته سخنرانی

  1. دیدگاه‌های ادیان درباره معاد، دقیقه ۱۱:۰۳
  2. عناصر اعتقاد به معاد ( ابدیت، روح و نفس، برزخ)، دقیقه ۱۶:۱۸
  3. مسئله جزا و پاداش و خاصیت عذاب در قیامت، دقیقه ۲۲:۳۵
  4. دیدگاههای مختلف درباره بهشت و جهنم، دقیقه ۳۵:۱۱
  5. بحث خداوند اعتبار‌گرا یا علت‌گرا و اشکالات هر دو دیدگاه، دقیقه ۳۸:۲۰
  6. دیدگاه عارفان برای حل ابهامات فلسفی درباره معاد، دقیقه ۴۹:۱۶
  7. نکات توضیح معاد برای نوجوانان، دقیقه ۵۹:۵۵

منابع نامبرده شده در طول سخنرانی

قرآن، نهج البلاغه، Toshihiko Izutsu، اشعار مولانا (مثنوی معنوی) ، اشعار ناصرخسرو ،اشعار حافظ


پرسش و پاسخ های مطرح شده در حین سخنرانی :

این مسئله راه‌حل ساده‌ای ندارد ولی با قرار دادن خداوند در پارادایم اختیارگرا می‌توان به نوعی آن را تبیین کرد. اختیار چیزی است که میان علیت‌گرایی (جبر) و بی‌علتی قرار دارد و خداوند نیز در نظام اختیارگرا مختار است. این صفت مهم به انسان‌ها نیز بخشیده شده است. بنابراین می‌توان گفت که نظام اختیارگرا الهی برخی از این تنگناها را حل می‌کند. همچنین، در نظام بهشت و جهنم خداوند، عدالت و رشد و پاکی آدمیان مدنظر است و رنج و سختی‌ها برای رشد و زدودن زنگارها است.

استعاره حمام داغ برای جهنم با هر دو نظام عِلّی و معلولی و نظام اعتباری سازگار است. در نظام عِلّی و معلولی، اعمال ناپاک به حمام داغ تبدیل شده و انسان‌های ناپاک را پاک می‌کند. در نظام اعتباری، خداوند قراردادی قرار داده است که ناپاکان را تمیز کرده و آن‌ها را به زندگی انسانی بازگرداند. در هر دو پارادایم، جهنم برای شستشو و پاکیزه کردن و مقدمه رشد بعدی انسان‌هایی است که بدون رشد به آنجا رفتند.

نظرات مخاطبین در مورد کتاب معاد (۱)

0 نظر