مشخصات کلی سخنرانی

• موضوع سخنرانی:

  معاد (۲) جلسه دوازدهم

• سال انتشار:

  1400

• سخنران :

  دکتر عبدالکریم سروش

• مخاطب:

خلاصه سخنرانی

این جلسه ادامه‌ی مبحث معاد از جلسه‌ی قبل است. در ابتدا به این موضوع پرداخته شد که تصاویر مربوط به معاد، بهشت و جهنم در قرآن را چگونه باید فهم کنیم. آیا آیات دارای یک معنای واحد و حقیقی هستند یا می‌توانند تفسیرهای متعددی داشته باشند. بر اساس دیدگاه هرمنوتیک هر متنی می‌تواند چندین معنا داشته باشد. زیرا افراد با پیش‌فرض‌های مختلفی با آن مواجه می‌شوند. یکی از پیش‌فرض‌های اصلی در مورد قرآن این است که مجاز و استعاره در آن راه دارد. در ادامه، سیر تاریخی فهم متن قرآن در میان مسلمان‌ها و تنوع اختلافاتی که وجود داشته است، ذکر شد و آیه پنجم سوره طه «الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى‌»، از منظر اهل سنت و اشاعره (تفسیر تحت‌اللفظی)، معتزله (تفسیر عقلی)، آقای طباطبایی (تفسیر قرآن به قرآن) و روش باطنیه (تاویل) بررسی گردید. در نهایت، رویکرد «تعبیر» برای فهم توصیفات قرآنی درباره آخرت بیان شد. بر اساس آن، توصیفات بهشت و جهنم رؤیاهایی هستند که می‌توان آن‌ها را تعبیر کرد. به عبارتی دیگر، کلمات قرآن همیشه به واقعیت‌های ظاهری اشاره نمی‌کنند، بلکه به معانی عمیق‌تر و معنوی‌تری اشاره دارند.

نکات برجسته سخنرانی

1.  چگونگی فهم آیات قرآن و نظریه هرمنوتیک، دقیقه:۰۰:۱۱:۰۵

2.  وجود پیش‌فرض‌ها در مواجه با متن، دقیقه ۰۰:۱۶:۱۰

3.   استعاره و مجاز در قرآن، دقیقه ۰۰:۲۰:۱۶

4.  رویکردهای تحت اللفظی اهل سنت و اشاعره در تفسیر قرآن، دقیقه ۰۰:۲۷:۳۶

5.  رویکرد عقلی و استفاده از مجاز معتزله در تفسیر قرآن، دقیقه ۰۰:۳۷:۰۴

6.  رویکرد آقای طباطبایی در تفسیر قرآن، دقیقه ۰۰:۵۱:۴۰

7.  رویکرد باطنیه در تفسیر قرآن (تاویل)، دقیقه ۱:۰۵:۰۵

8.  رویکرد دکتر سروش در تفسیر قرآن (نظریه تعبیر)، دقیقه ۱:۱۱:۱۷

منابع نامبرده شده در طول سخنرانی

تفسیر نمونه از آقای مکارم شیرازی، تفسیر المیزان از آقای طباطبایی، تفسیر نوین از آقای محمدتقی شریعتی، تفسیر پرتوی از قرآن از آقای طالقانی، تأویلات القرآن از عبدالرزاق کاشانی،

پرسش و پاسخ های مطرح شده در حین سخنرانی :